İlk Defa Drone Uçuracak Olanlar İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler?
İlk Defa Drone Uçuracak Olanlar İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler?
Günümüzde genç yaşlı herkesin kullandığı veya kullanmayı düşündüğü drone. Drone alırken en çok düşündüğümüz şey fiyatından sonra acaba ben bunu nasıl kullanırım. Çoğu dronesever öncesinde model uçak veya en azından radyo kontrollü helikopter kullandığı için en çok onlar korkuyor ama aslında drone kullanmak en basit ve en kolay hobilerden birisi…
Drone nasıl çalıştırılır? Drone trim ayarı nasıl yapılır? Drone havada sabit tutma? Drone denge ayarı? Drone çalışıyor ama kalkmıyor? Drone havada sabit durmuyor?
Drone Nasıl Uçurulur?
Drone uçurmak çok dikkat gerektiren bir aktivitedir. Çünkü uçuş esnasında oluşabilecek bir hataya yerden müdahale şansımız kısıtlıdır, hatta yok denecek kadar azdır. Güvenli bir uçuş yapılabilmesi ve istenilen uçuşun gerçekleştirilebilmesi için uçuş öncesinde (preflight), uçuş sırasında (on-flight) ve uçuş sonrasında (after-flight) çok hassas kontrollerin yapılması şarttır. Drone kontrolün ve ayarların (flight adjustment) dikkatsizce yapılması, işe yaramayan bir video, titreşimli bir fotoğraf, drone düşmesi veya çarpması gibi istenmeyen sonuçlar oluşturabilir. Amatör veya profesyonel drone kullanımı için aynı kontrollerin yapılması şarttır. Pahalı veya ucuz olması dronun uçuş kontrolünün yapılması için önemli değildir.
!!!Kazasız ve Kırımsız Uçuş için tüm kontrolleri yapmak çok önemlidir
Drone ile Uçuş Öncesi Yapılması Gerekenler
(UAV PreFlight Checklist)
Drone Kalibrasyonu
Dronlar bir çok modül ve algılayıcı sensörlerden oluşur. Drone bileşenleri arasında yer alan Dijital kompas yani dijital pusula drone yön ayrımı kabiliyeti katan bir parçadır. Yerküre yani dünyanın manyetik alanının tespit eder. Drone uçuş yaparken Kuzey Yarım kürede mi yoksa Güney Yarım kürede mi olduğnu içinde bulunan pusula modülü sayesinde yapar. Her uçuş öncesi drone pusula kalibrasyonu yapılmalıdır. En çok meydana gelen drone kazası; ilk çalıştırmada havaya kalkmadan yerde takla atmanın sebebi pusula kalibrasyonunun yapılmamasındandır.
Başlangıç hobi drone modellerinde, drone havada sabit kalabilmek için barometre ve gyroskop kullanılır. Fırçalı motor kullanılan hobi drone modelleri rüzgar direnci düşük olduğu için havada sopa ile sabitlenmiş gibi duramaz. Dronu havada sabit tutabilmek için kumanda üzerinden trim ayarlarını her uçuş esnasında yapmanız gerekir. Drone trim ayarı yapılmayan drone havada sabit kalmayacaktır. Başlangıç Hobi drone modelleri, fotoğraf video çekiminden daha çok otokontrol kabiliyetini geliştirmek ve drone kullanma becerisini kazanabilmek için tercih edilir. Hobi drone modelleri keyif almak için tasarlanmıştır.
Ayrıca IMU (Internal Measurement Unit) adı verilen ve ivme ölçer ile jiroskop algılayıcılarını barındıran modülünde kalibrasyonunun yapılması gerekir. Kalibre edilmemiş bir dronun uçuş kontrol kartı drone’un havalanmasın izin vermez. Bu nedenle satın aldığınız dronun kalibrasyonunu yapmak için kullanım kılavuzundan yararlanabilirsiniz. Eğer drone’unuzu kendiniz yaptıysanız, aldığınız uçuş kontrolcüsünün talimat ve yönergelerini izleyebilirsiniz.
Eğer drone görüntü elde etmek için kullanılıyorsa, gimbal da kalibre edilmesi gereken parçalardan biridir. Gimbalları kalibre ederken genellikle drone akıllı telefon, tablet ya da bilgisayara bağlanır ve ilgili güncelleme programı çalıştırılarak gimbal kalibre edilir. Kalibrasyonu tam yapılmayan gimballarda ufuk çizgisi paralel olmaz, titreme ve sallantılar olabilir.
Drone ile uçuşa başlamadan önce, bütün parçaların tek tek kontrol edilip, tüm parçaların aktif sorunsuz çalıştığından ve drone üzerinde sağlam bir şekilde takıldığından emin olunmalıdır.
Tüm kabloların yerlerine takılı olduğu, kopmuş ya da aşınmış kablo olup olmadığı kontrol edilmelidir.
Bataryanın yerine doğru takıldığı kontrol edilmelidir. İniş takımlarından başlayarak, tüm bileşenlerin hasarsız olduğu teyit edilmelidir.
Pervanelerin doğru takılması kontrol edilmesi gerekir. CW (Saat yönünde döner )ve CCW (Saat yönünün tersine döner) olarak tanımlanan pervaneler genellikle A ve B olarak pervane üzerinde yazar. bazı drone modellerinde “-” ve “boş” olarak işaretlenmiş olabilir onuda uygun kola takmak önemlidir.
GPS olan profesyonel drone modellerinde pervanelerin takma yönüyle dönem yönünün ters olacak şekilde tasarlanmıştır. Pervane motorlarının çalışmaya başlayınca pervane gevşek takılmış olsa bile olsa sıkılaşmasına neden olacak güvenlik önlemi alınmış şekilde yapılmıştır fakat yine de uçuş öncesinde pervanelerin sıkı bir şekilde takıldığında emin olmadan uçuşa başlanmamalıdır.
Drone ve Kumanda Arasındaki Bağlantının Kontrolü
Drone ile uçuşa başlamadan önce, drone yerden 50-60 cm yukarı kaldırılmalı ve dronun kumandanın komutlarına uyup uymadığı kontrol edilmelidir. Eğer cep telefonu kumanda olarak kullanılacak ise bağlantı en iki kez kontrol edilmelidir. Çünkü telefon ile dronu kontrol etmek kumanda ile kontrol etmekten daha zordur.
Ayrıca drone hareketleri ve motor sesi kontrol edilerek anormal bir hareket veya ses duyulduğunda gerekli kontroller yapılmak üzere drone indirilmelidir.
Drone, Kumanda Batarya Seviyesinin Kontrolü
Genellikle Uçuş süresi 5 dakika ile 43 dakika arası olan drone modellerinde tam şarj olmamış bir batarya ile uçuşa başlamak zaman kaybı olacaktır. Her uçuş öncesi bataryaların tam şarj olduğunda emin olun.
Drone bataryaları kullanıma bağlı çok çabuk arıza verebilecek en hassas drone parçasıdır.
Drone bataryalarını şarj ederken dikkat edilmesi gereken hususlar;
Eğer drone bataryanız akıllı batarya değil ise kesinlikle priz yolu ile şarj etmeyin. Sadece bilgisayar veya power bank gibi limitli usb şarj kaynaklarını kullanın. Tüm amatör drone modelleri ÇİN priz sistemine göre 110v elektrik ile şarj edilecek şekilde dizayn edilmiştir. TÜRKİYE’de ise prizlerde 220v elektrik akımı olduğu için batarya içinde bulunan sıvı kurumakta ve batarya zarar görmektedir.
Akıllı bataryaları 0 derece ile 40 derece arasında kullanın. Uygun sıcaklıkta -1 veya 41 derece sıcaklıkta kullanılan drone batarya performansında düşüş yaşanır.
Drone bataryasını 24 derece oda sıcaklığında karanlık bir ortamda saklayın.
Ayrıca uzun süre kullanılmayan drone bataryaları deforme olur ve şişer. Drone bataryası şişti en çok rastlanan arızalardan biri olup batarya kullanım talimatlarına kesinlikle uyulmalıdır.
Kumanda ve uygulama için kullanılacak olan cep telefonunun şarjlarıda tam olması uçuş devamlılığı için çok önemlidir.
Bataryanın havada bitmesi yaşanabilecek risklerdendir. Çoğu drone modeli kaza koruma modu ile batarya bitmeden otomatik iniş yapsada kontrollü olmak ve olası bir drone düşmesine sebebiyet vermemek adına batarya doluluğu kontrol edilerek ve icra edilecek uçuş süresi önceden planlanmalıdır.
Hava Durumu ve Uçuş Alanı Kontrolü
Dronların uçuş kalitesini ve güvenliği yüksek bir oranda etkileyen faktörlerden biride hava şartlarıdır. Dronlar belirli bir rüzgar şiddetlerine mukavemet gösterecek şekilde tasarlanmıştır.
Drone Rüzgar Direnci (Drone wind resistance levels)
Uluslararası olarak Beaufort (bofor) ölçeğine göre özel test yapılarak belirlenir. Dayanıklılık seviyeleri 0-12 arası numaralandırılmıştır. Genellikle drone rüzgar direnci 5’inci seviye rüzgar direnci veya 4’üncü seviye rüzgar direnci olarak karşımıza çıkar.
Drone tasarlandığından daha fazla bir rüzgara maruz kaldığında uçuş stabilitesini koruyamaz ve yalpalamaya başlar. Bu nedenle uçuş öncesinde rüzgar hızı kontrol edilmeli, rüzgar hızının artması durumunda uçuş gerçekleştirilmemelidir.Rüzgarın uçuş irtifasına göre değişeceği de hesaba katılmalı, uçuş sırasında drone sürekli olarak gözlenmelidir.
Drone uçururken gerekirse rüzgar direncini ölçebileceğimiz Anemometre kullanmak uçuş güvenliği için faydalı olacaktır. Drone Rüzgar Testi yapılmadan uçuşa başlanmamalıdır.