Drone Tarihine Yön Veren 10 Önemli Olay-Geçmişten Günümüze Drone
Drone Tarihine Yön Veren 10 Önemli Olay-Geçmişten Günümüze Drone
2021 yılındayız ve dronlar yani insansız hava araçları kelimenin tam anlamıyla hayatımızın her alanında. Askeri uygulamalardan, ürün teslimatına, tarımsal ilaçlamadan tutun film çekimine kadar her alanda drone olmazsa olmaz ekipmanlar arasında. Peki Drone hayatımıza nasıl bu kadar girebildi? İlk drone ne zaman üretildi? Dünyada ilk insansız hava aracı? Türkiye’ye ilk drone ne zaman geldi? İlk Dronu kim kullandı? İlk insansız Hava Aracının adı nedir? İşte drone hakkında merak ettiğiniz her şey.
1907-Breguet-Richet Gyroplane-Gyroplane No.I
Tarihte, ilk quadcopter Jacques kardeşler ve Louis Breguet tarafından nobel ödüllü Profesör Charles Richet yardımı ile geliştirildi.
Parapsikoloji ve Fizyoloji uzmanı Profesör Charles Richet havada insan olmadan uçan araçlar fikrini ortaya atmış fakat başaramamıştır. Fikrinin drone üretimine bir kilometre taşı olacağı kimsenin aklına gelmemişti.
Gyroplane No.I isimli ilk döner kanatlı hava aracı 29 Eylül 1907’de, 0.6 metre (2.0 ft) yükseklikte ilk uçuşunu gerçekleştirdi. Sahip olduğu yapıyı sabitlemek için dört adam kullanıldığından, insansız bir uçuş olamadı. Uçuş esnasında kontrol edilemiyordu ve bir dümeni yoktu ama bir pilot ile ilk kez 1.52 m (4.99 ft) yüksekliğe kadar uçurmayı başarabildi.
Gyroplane No.I’in tasarımı geliştirilerek Gyroplane No.II bir yıl sonra uçuşa hazır hale getirildi ve Renault marka bir araba motoru kullanılarak motoru güçlendirildi. Birçok kez başarılı uçuş gerçekleştiren Gyroplane No.II, Breguet Aviation firmasının büyük bir fırtınada fabrikasının kullanılamaz hale gelmesinden sonra üretimden ve kullanımdan kaldırıldı.
1917-İlk Askeri Drone-Kettering Bug
Wright Kardeşlerin havacılık tarihine yön veren Kitty Hawk uçuşundan 16 yıl sonra Ruston Proctor Aerial Target, tarihteki ilk pilotsuz kanatlı uçak projesi olarak orataya çıktı. Nikola Tesla’nın RC teknolojisini ilham alan radyo kontrollü pilotsuz bir uçaktı. Bu Uçağın amacı, radyo kontrollü bir kamikaze bombası olmaktı. Umut verici gösterilere rağmen, Aerial Target hiçbir bir savaş senaryosunda kullanılamadı. Ancak, Kettering Bug gibi kanatlı drone projelerinin kapısını açtı ve bugünün askeri alanda kullanılan insansız hava araçlarının üretiminde büyük bir rol oynadı. Dünyada ilk insansız hava aracı Kettering Bug olarak bilinmektedir.
Bir raylı sistem üzerinden fırlatılan, kanat takılmış bir bomba. 2 Ekim 1918 yılında Amerikan Kara Kuvvetleri Kettering Bug isimli ilk uçan kanatlı drone modelini geliştirdi. O dönem savaşın seyrini değiştiren denizaltı ve torpidoların etkisinden olsa gerek Ordu içerisinde kanatlı torpido lakabı ile anıldı. Tarihteki ilk drone olması sebebi ile Mother of Drones – Dronların Annesi olarak tarih sayfalarında yerini aldı.
Kettering Bug saatte 80 kilometrelik hızlarda uçabilirken, başlangıç noktasından 121 kilometreye kadar olan yer hedeflerine vurabilme kabiliyetine sahipti. Savaş esansındaki faydaları ve kullanım kolaylığı açısından bir çok revizyon ile geliştirildi. İlk başlarda fırlat unut sistemi ile çalışan drone daha sonra bir dümen ile yerden kontrol edilmeye başladı. İlk Yer Kontrol İstasyonu (YKİ) bu şekilde üretilmiş oldu ve sabit kanatlı drone modellerinde en önemli sistem elamanı olarak kullanılmaya başladı.
1943-PC 1400 Fritz X- İlk Uzaktan Kumandalı Füze
İkinci Dünya Savaşı sırasında Alman ordusu tarafından kullanılmak üzere yapılmış “Fritz X”, operasyonel anlamda kullanıma sokulan ilk uzaktan kumandalı füze olan FX-1400’e verilen takma isimdi. Savaş sırasında gemileri batırmak için kullanılan bir tondan daha fazla yaklaşık 1400 kilogramlık bir bomba.
FX-1400 tasarlanan ilk askeri insansız hava aracı olmakla birlikte, aynı zamanda modern savaş gemileri karşı üretilen füzelerin (anti ship missle) ve diğer hassas güdümlü silahların da atası sayılıyor.
Hemen 1944 yılında üretilen ASM-N-2 Bat Amerikan yapımı ilk radar kontrollü füze olsa bile Alman yapımı Fritz X’in birebir kopyasıydı.
1960’lı yıllar Küçük Drone Parçalarının Üretilebilmesinin önü açılıyor.
Transistör teknolojisindeki büyük yenilikler, ilk kez minyatürleştirilmiş radyo kontrollü bileşenlerin uygun bir maliyetle müşterilere sunulması anlamına geliyordu. Bunu Amerika Birleşik Devletlerindeki Radyo Kontrollü RC uçaklarında bir satış patlaması izledi. Çoğunlukla diy kit (do it yourself-kendi kendine yap) biçiminde gelen bu RC uçaklar, iç mekanda uçabilen uçaklar ve çok daha büyük dış mekan modellerine kadar her imkanı sunuyordu. Ortaya çıkan küçük uçak endüstrisi, yarım yüzyıl sonra piyasayı kasıp kavuracak drone modellerinin ilk göstergesi olmuştu.
2002-İlk Askeri Drone Saldırısı
11 Eylül’ün ardından Amerikan CIA, Taliban’a karşı Afganistan üzerinde silahlı insansız hava araçları uçurmaya başladı. İlk CIA insansız hava aracı olan Predator operasyonu Şubat 2002’de Usame bin Ladin olduğu sanılan bir şüpheliyi hedef almak için gerçekleştirildi. Ancak, öldürülen kişinin hurda metal toplayan “Daraz Khan” adında masum bir köylü olduğu ortaya çıktı. Bunun gibi örnekler, savaş alanında insansız hava araçlarının kullanımıyla ilgili endişeleri başlattı.
2006-Askeri olmayan Ticari ve Hobi Kullanım amaçlı drone izinlerinin verilmesi
FAA, Amerikan Federal Havacılık İdaresi, askeri olmayan, son kullanıcı yani sivil halk için drone uygulamalarının potansiyelini fark ederek, ilk ticari drone izinlerini yayınladı. Bu izinler sayesinde, eğlence amaçlı uçurulan son kullanıcı dronlarına getirilen sınırlamaları kaldırdı. Kalkan sınırlandırmalar, dronları çeşitli ticari amaçlı kullanmak isteyen şirketler veya profesyoneller için yeni olanaklar açtı. İlk başta, neredeyse hiç bir firma ticari drone izni istemiyorken bu sayı kısa sürede arttı. En Büyük Drone firmalarından DJI 2006 yılında kuruldu.
2010 İlk Wi-Fi Kontrollü RTF (Uçuşa Hazır – Ready to Fly) Drone-Parrot AR Drone
Fransız Drone Firması Parrot, bir akıllı telefon kullanılarak tamamen Wi-Fi üzerinden kontrol edilebilen ilk uçuşa hazır drone modeli olan Parrot AR’ı piyasaya sürdü. Drone, hem son kullanıcı hem de ticari olarak neredeyse tüm alanlarda başarılı oldu, Elektronik ve yazılımsal donanımı 2010 CES Yenilikleri ödülüne layık görüldü ve çok kısa sürede 500 bin adetten daha fazla sattı. Parrot drone modeli yeni adıyla AR Drone 2.0, daha kolay bir pilotaj sistemi ile daha da geliştirildi ve yeni başlayanların alıp kullanması daha da kolaylaştırıldı. Bir çok drone firması bu pazar payından faydalanabilmek için 2010 yılından sonra faaliyete geçirildi. En çok satan Hobi-Amatör drone modeli üreticisi olan Hubsan Firması 2010 yılında kuruldu. Hubsan H107c modeli piyasaya sürüldüğü yıl 100 bin adetten fazla sattı. X frame terimi Hubsan drone modellerine verdiği x4 isimden dolayı geliyordu.
2013-Amazon kurucusu Jeff Bezos’un “Drone ile Kargo Teslimatı” Projesi
Aralık 2013’te Amazon, kurucusu Jeff Bezos’un drone tabanlı bir teslimat sistemi hayalini anlatan bir konsept video yayınladı. Amerikan Perakende devi, drone ile kargo teslimatını düşünen ilk şirket olmasa da, teknolojiyi kamuoyunun bilincine taşıyan ilk şirketti.
Jeff Bezos bir röportajında yarım saatte teslimat yapmanın çok zor olmadığını anlattı ve “Bunun size bir bilim kurgu filmi gibi göründüğünü biliyorum. ama değil…ve bunu çok kısa sürede göreceksiniz” dedi.
Jeff Bezos her ne kadar 5 yıl içerinde gerçekleşeceğini söylesede Drone ile teslimat projesi hayat bulamadı, bu projesinin gerçekleşmemesinin ardından havadan teslimatta bazı federal kuralların aşılmasının daha çok zaman alacağını açıkladı. Jeff Bezos’un bu açıklaması Amazon’un drone ile teslimata hazır olduğunu fakat kanunların buna hazır olmadığını gösterdi.
2015-Lily Drone Vurgunu – Drone Modern ÇiftlikBank Dolandırıcılığı
İnsanlar drone kullanmayı kısa sürede çok sevdi ve Tüketici drone endüstrisi gittikçe güçlendi. Ancak, her şey yolunda gitmedi. Piyasada çok fazla drone firmasının bulunmaması, belki de en büyük hayal kırıklığı – ve bazı insanların ağzında hala acı bir tat bırakan – Lily Kamera Drone olayının en büyük sebebiydi. Ön siparişlerde 34 milyon $ ‘lık bir satışa rağmen, hiç bir drone üretilmedi ve üretici firma iflasını açıkladı yüzbinlerce drone sever hobici ortada kaldı ve paralarını alamadı.
Yaşanan bu olaydan sadece 2 yıl sonra Mota Group tarafından Lily Next-Gen adında yeni bir drone modeli piyasaya sürülecekti. Yine bir çok drone meraklısı verdiği para karşılığında herhangi bir drone modeline sahip olamayacaktı.
2016-Dronlar Daha akıllı Hale geliyor-İlk Akıllı Drone DJI Phantom 4
Halihazırda piyasadaki en iyi drone üreticilerinden biri olan DJI Phantom 4 serisi drone modellerini piyasaya sürdü. GPS sinyali ile drone kullanmayı kolaylaştıran teknolojiye sahip olması çok merak uyandırdı. Sensörleri, engellerden kaçınmasına ve insanları, hayvanları veya nesneleri akıllıca takip etmesine (ve fotoğrafını çekmesine) olanak sağladı. Ortaya çıkan Drone, genel olarak drone fotoğrafçılığı konusunda yeni bir çağ açtı.
Artık Hava Fotoğrafçılığı askeri alanda dışında çok daha rahat kullanılabilecekti. Haritacılık ve Tarımsal faaliyetlerinde kullanılan drone, daha bir çok tahmin edilmeyen alanlarda kullanılmaya devam edecekti…
Türkiye’de ilk iha ne zaman üretildi? Türkiye’de İHA tarihi için blog sayfamızı inceleyebilirsiniz.